Variational là gì?
Variational là giao thức cung cấp hạ tầng cho giao dịch phái sinh ngang hàng (P2P), được xây dựng để cung cấp các sản phẩm như hợp đồng tương lai vĩnh cửu, hợp đồng quyền chọn và các sản phẩm phái sinh mở rộng. Dự án được phát triển trên Arbitrum và hiện đang hoạt động trong giai đoạn Private Beta.
Giao thức Variational được thiết kế nhằm đưa hoạt động phái sinh OTC (over-the-counter) truyền thống lên chuỗi, giảm sự phụ thuộc vào trung gian và loại bỏ các rào cản như phí cao, thanh khoản hạn chế hay quy trình thủ công phức tạp.
Tại sao Variational ra đời?
Thị trường phái sinh trong cả CeFi và DeFi đang phát triển nhanh chóng, đạt khối lượng 27.4 tỉ USD chỉ trong 24h, nhưng vẫn tồn tại nhiều vấn đề khiến trải nghiệm người dùng chưa được tối ưu.
Các perp DEX truyền thống như GMX và Hyperliquid đều có điểm yếu riêng. Với GMX, mô hình GLP giúp phi tập trung thanh khoản nhưng khiến LP phải gánh lỗ khi trader thắng, đồng thời dễ mất cân bằng pool khi thị trường biến động mạnh. Trong khi đó, Hyperliquid dùng orderbook on-chain, mang lại trải nghiệm giống CEX nhưng gặp vấn đề phí gas cao, độ trễ xử lý và thanh khoản phân mảnh. Cả hai mô hình đều chưa thể đảm bảo thanh khoản sâu và rủi ro thấp.
Ngoài ra ở các giao dịch phái sinh OTC giữa các tổ chức tài chính, hai quy trình quan trọng nhất là ký quỹ (margin) và bù trừ, thanh toán (clearing). Tuy nhiên, hầu hết các bước này hiện nay vẫn được thực hiện một cách thủ công, gây ra nhiều rủi ro và chi phí vận hành cao.
Cốt lõi của giải pháp Variational nằm ở hai yếu tố chính. Thứ nhất, Variationalhợp nhất thanh khoản từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm cả CEX, DEX và thị trường OTC, thông qua Omni Liquidity Provider (OLP) và tự động hóa toàn bộ quy trình ký quỹ, bù trừ và thanh toán thông qua smart contract. Nhờ vậy, mỗi giao dịch được xử lý tức thì, mọi dòng tiền đều minh bạch trên chuỗi, và rủi ro đối tác gần như bị loại bỏ hoàn toàn.
Cách hoạt động của Variational
Variational vận hành dựa trên ba thành phần chính: Omni Liquidity Provider (OLP), hệ thống RFQ trading, và hệ thống bù trừ thông qua smart contract.
Omni Liquidity Provider (OLP)
Thay vì để người dùng khớp lệnh trực tiếp với nhau qua orderbook hay AMM, OLP (Omni Liquidity Provider) cho phép mọi giao dịch trên Variational đều được khớp trực tiếp giữa trader và OLP, là nhà tạo lập thanh khoản nội bộ duy nhất của giao thức.
Sau khi giao dịch được khớp, OLP tiến hành phòng hộ rủi ro (hedging) bằng cách mở một vị thế ngược lại trên các sàn tập trung (CEX) hoặc những nền tảng phái sinh khác. Việc phòng hộ này được thực hiện tự động, đảm bảo hệ thống luôn vận hành ổn định.
Trong quá trình này, lợi nhuận của OLP chủ yếu đến từ khoảng chênh lệch giá (spread) giữa giá khớp lệnh với trader và giá phòng hộ mà OLP thực hiện. Khoản lợi nhuận này không được giữ lại toàn bộ mà được phân phối lại cho hệ sinh thái Variational, bao gồm quỹ hoàn lỗ (Loss Refund Pool) và phần thưởng cho LP vaults, những người tham gia cung cấp thanh khoản cho giao thức.
Mô hình này giúp Variationalduy trì mức spread thấp, hạn chế trượt giá ngay cả khi giao dịch khối lượng lớn, và đảm bảo tính thống nhất của thanh khoản trên hàng trăm cặp tài sản khác nhau. Quan trọng hơn, OLP hoạt động theo chiến lược delta-neutral, giúp hệ thống không bị ảnh hưởng bởi biến động giá tài sản, đồng thời tạo ra lợi nhuận ổn định từ chênh lệch giá mua bán.
RFQ (Request for Quote)
Trong khi hầu hết các sàn phái sinh phi tập trung (perp DEX) hiện nay vẫn dựa vào orderbook hoặc AMM để khớp lệnh, Variational lại áp dụng một cơ chế hoàn toàn khác mang tên RFQ (Request for Quote).
Đây là mô hình giao dịch trong đó trader gửi yêu cầu báo giá trực tiếp cho OLP (Omni Liquidity Provider) thay vì đặt lệnh công khai trên orderbook. Khi nhận được yêu cầu, OLP sẽ phản hồi ngay lập tức với mức giá mua và giá bán tối ưu dựa trên dữ liệu thanh khoản tổng hợp từ nhiều nguồn khác nhau như CEX, DEX hoặc OTC.
Khi trader chấp nhận mức giá được báo, giao dịch sẽ được thực hiện và bù trừ ngay lập tức on-chain, đảm bảo tốc độ xử lý nhanh và tính minh bạch tuyệt đối.
Nhờ cách khớp lệnh ẩn này, RFQ loại bỏ hoàn toàn rủi ro front-running, tức là tình trạng bot hoặc người khác lợi dụng thông tin lệnh để giao dịch trước. Đồng thời, mô hình này cũng giảm thiểu trượt giá và giúp duy trì spread cực thấp, đặc biệt hữu ích với các token có thanh khoản hạn chế, điều mà các mô hình orderbook truyền thống khó đạt được.
Loss Refunds
Với cơ chế Loss Refunds, Variational tăng trải nghiệm và khuyến khích người dùng giao dịch. Khi trader đóng một vị thế bị thua lỗ, họ có tỷ lệ từ 2-3% cơ hội được hoàn lại toàn bộ khoản lỗ, với giới hạn hoàn tối đa bằng 20% tổng quỹ hoàn lỗ (Refund Pool) tại thời điểm đó.
Cơ chế này được trích ra từ phần lợi nhuận mà OLP thu được trong quá trình tạo lập thị trường, thay vì từ ngân sách người dùng hoặc quỹ thưởng riêng.
Loss Refunds là cơ chế hoàn lỗ ngẫu nhiên giúp thúc đẩy tâm lý giao dịch. Mặc dù xác suất trúng hoàn lỗ không cao, nhưng chính yếu tố ngẫu nhiên này khiến người dùng có động lực tiếp tục giao dịch, vì mỗi lần thua lỗ vẫn mang lại cơ hội được hoàn lại 100% vốn.
Tính đến nay, Variational đã hoàn trả hơn 1.5 triệu USD cho người dùng, tương đương khoảng 3% tổng số lệnh thua lỗ trên nền tảng. Cơ chế này không chỉ giúp giảm tâm lý sợ rủi ro của trader, mà còn tạo nên một trải nghiệm giao dịch nơi người dùng cảm thấy được khuyến khích thay vì bị trừng phạt khi thua lỗ.
Các sản phẩm của Variational
Omni: Phục vụ người dùng cá nhân
Omni là sản phẩm chủ lực đầu tiên của Variational, được thiết kế dành riêng cho người dùng cá nhân muốn giao dịch các sản phẩm phái sinh on-chain với trải nghiệm tương đương các sàn CEX.
Điểm nổi bật của Omni là mô hình “zero-fee trading”, tức không thu phí giao dịch đối với các lệnh mua hoặc bán. Thay vào đó, lợi nhuận của hệ thống được tạo ra thông qua Omni Liquidity Provider (OLP), nhà tạo lập thanh khoản nội bộ duy nhất của giao thức, và được phân bổ lại cho người dùng thông qua các chương trình thưởng, bao gồm Loss Refunds và rebate (giảm spread).
Omni cung cấp hơn 500 cặp giao dịch, bao gồm các tài sản phổ biến như BTC, ETH, SOL, cùng nhiều loại tài sản phái sinh mở rộng như chỉ số hoặc token đang trong giai đoạn chuẩn bị niêm yết. Hệ thống engine tự động của Omni cho phép niêm yết token mới liên tục dựa trên nhu cầu cộng đồng, giúp dự án đáp ứng nhu cầu của người dùng ngay lập tức.
Pro: Hạ tầng cho tổ chức và OTC
Bên cạnh Omni, Variational phát triển Pro, nền tảng dành riêng cho tổ chức tài chính, quỹ đầu tư và các nhà giao dịch chuyên nghiệp có nhu cầu thực hiện giao dịch phái sinh tùy chỉnh hoặc các hợp đồng OTC on-chain.
Nếu Omni tập trung vào trải nghiệm người dùng cá nhân, thì Pro hướng tới việc đưa toàn bộ quy trình giao dịch OTC truyền thống lên blockchain, giúp tự động hóa và giảm thiểu rủi ro vận hành.
Đặc biệt, mỗi giao dịch trên Pro được thực hiện trong pool thanh toán riêng biệt, giúp cô lập rủi ro giữa các đối tác và tránh hiệu ứng dây chuyền nếu một bên gặp sự cố.
Các tổ chức có thể tùy chỉnh toàn bộ cấu trúc giao dịch, bao gồm loại hợp đồng, yêu cầu ký quỹ, thời gian đáo hạn và cơ chế thanh lý, cho phép triển khai các sản phẩm phức tạp như quyền chọn, swaps, hay các sản phẩm phái sinh khác mà ít nền tảng khác hỗ trợ.
Token Variational là gì?
Thông tin token VAR
- Tên token: Variational
- Ticker: VAR
Tỷ lệ phân bổ token VAR
- Cộng đồng: 50%
- Đội ngũ phát triển: 50%
Quỹ đầu tư và Đội ngũ sáng lập
Quỹ đầu tư
Variational đã gọi vốn được 11.8 triệu USD thông qua 2 vòng Seed và Strategic, với các nhà đầu tư lớn như Bain Capital Crypto, Coinbase Ventures, Dragonfly Capital, Hack VC…
Đội ngũ sáng lập
- Lucas V. Schuermann (Co-Founder & CEO): Ông là nhà sáng lập chính của Variational, dẫn dắt chiến lược tổng thể và phát triển sản phẩm. Trước đó ông từng làm phó chủ tịch mảng Engineering tại Genesis Trading, nơi ông quản lý đội ngũ kỹ thuật cho market making crypto quy mô lớn. Ngoài ra ông đã sáng lập và bán lại Qu Capital (hedge fund về giao dịch định lượng) và từng làm cho Google, Goldman Sachs, Wolfram Research và Etsy.
- Edward Yu (Co-Founder): Ông là đồng sáng lập, tập trung vào nghiên cứu định lượng và công nghệ cốt lõi của Variational. Ông cũng từng làm chung với Lucas ở Genesis Trading và quỹ hedge fund Qu Capital.
- Max Bibeau (Head of Growth): Ông chịu trách nhiệm mở rộng cộng đồng và tăng trưởng người dùng cho Variational, tập trung vào marketing và hợp tác với các bên liên quan.
